为推进布见水库生态保护与恢复工程项目建设,平果市布见水库开展鱼类资源本底调查和监测工作。
一、调查时间
本底调查2019年3月下旬,第一次监测2019年3下旬,第二次监测2020年8月下旬。放网捕捞时长为5:00—9:00
二、调查方法
按照《内陆水域渔业自然资源调查手册》鱼类专项调查要求,定点用刺网和地笼捕捞,了解水库鱼类的种类组成,重要经济鱼类的种类、分布特征。以渔获物表达鱼类资源情况。
计算捕捞鱼类的相对多度(Relative density,RD):用渔获物中各种鱼类数量所占百分比表示
RD=鱼类A的尾数/总渔获物尾数×100%
相对多度等级划分:>10%为优势种;1%—10%为常见种;<1%为偶见种。
三、结果
(一)鱼类种类组成
3次调查收集到鱼类33种,隶属于3目10科29属。名录如下:
表1 鱼类名录
种类 | 本底 调查 201803 | 第一次监测 201808 | 第二次监测 201908 | 总规 记录 2014年 |
鲤形目CYPRINIFORMES 鳅科Cobitidae 条鳅亚科Noemacheilinae 1横纹南鳅Schistura fasciolata 花鳅亚科Cobitinae 2泥鳅Misgurnus anguillicaudatus 鲤科Cyprinidea 鱼丹亚科Danioninae 3马口鱼Opsariichthys bidens 雅罗鱼亚科Leuciscinae 4草鱼Ctenopharyngodon idellus 5青鱼Mylopharyngodon piceus 6赤眼鳟Squaliobarbus curriculus 鲌亚科Cultrinae 7餐Hemiculter leucisculus 8鳊Parabramis pekineensis 9海南似鱼乔 10海南鲌Culter recurviceps 鮈亚科Gobioninae 11麦穗鱼Pseudorasbora parva 鱊亚科Acheilognathinae 12越南鱊Acheilognathus tonkinensis 13高体鳑鲏Rhodeus ocellatus 鲃亚科Barbinae 14条纹小鲃Puntius semifasciolatus 15倒刺鲃Spinibarbus denticulatus denticulatus 野鲮亚科Labeoninae 16直口鲮Rectoris posehensis 17鲮Cirrhinus molitorella 18纹唇鱼Osteochilus salsburyi 鲤亚科Cyprininae 19鲤Cyprinus carpio 20鲫Carassius auratus 鲢亚科Hypophthalmichthyinae 21鲢Hypophthalmichthys molitrix 22鳙Aristichthys nobilis 鲇形目Siluriformes 鲇科Siluridae 23鲇Silurus asotus 胡子鲇科Clariidae 24胡子鲇Clarias fuscus 25革胡子鲇Clarias leather 鲈形目PERCIFORMES 丽鱼科Cichlidae 26罗非鱼Tilapia nilotica 鮨科Serranidae 27鳜Siniperca chuatsi 鰕虎鱼科Gobiidae 28子陵吻鰕虎鱼Rhinogobius giurinus 29李氏吻鰕虎鱼Rhinogobius leavelli 塘鳢科 30沙塘鳢 Odontobutis sinensis 鳢科Channidae 31斑鳢Channa maculate 32乌鳢Channa argus 刺鳅科Mastacembelidae 33大刺鳅Mastacembelus armatus 斗鱼科Belontiidae 34叉尾斗鱼 Macropodus opercularis 合计 | + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 28 | + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 30 | + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 31 | + + + + + + + + + + + + + + 14 |
(二)鱼类资源量
本底调查为冬末初春,水温较低。渔获量为131尾;渔获物多为小型鱼类,优势种为高体鳑鲏和子陵吻鰕虎鱼。第一次监测为夏季,水温较高。渔获量为82尾,多为中小型鱼类,优势种为罗非鱼和叉尾斗鱼。第三次监测为夏季,由于水库放水,水位较低。渔获量为161种,多为中小型鱼类,偶获大型鱼类,如鲢等,优势种罗非鱼和鲫。主要经济鱼类为罗非鱼、鲫、鲤等。见表2.
表2主要渔获物表
种类 | 本底调查 | 第一次监测 | 第二次监测 | |||
数量 | RD(%) | 数量 | RD(%) | 数量 | RD(%) | |
鲤Cyprinus carpio | 2 | 1.5 | 2 | 2.4 | 4 | 2.5 |
罗非鱼 Tilapia nilotica | 10 | 7.6 | 42 | 51.2 | 113 | 70.2 |
纹唇鱼Osteochilus salsburyi | 13 | 9.9 | 1 | 1.2 | 0 | 0 |
高体鳑鲏Rhodeus ocellatus | 53 | 40.5 | 6 | 7.4 | 0 | 0 |
马口鱼Opsariichthys bidens | 6 | 4.6 | 7 | 8.6 | 0 | 0 |
餐Hemiculter leucisculus | 3 | 2.3 | 2 | 2.4 | 6 | 3.7 |
麦穗鱼Pseudorasbora parva | 2 | 1.5 | 0 | 0 | 2 | 1.2 |
鲫Carassius auratus | 10 | 7.6 | 2 | 2.4 | 19 | 11.8 |
直口鲮Rectoris posehensis | 2 | 1.5 | 0 | 0 | 0 | 0 |
斑鳢Channa maculate | 1 | 0.8 | 1 | 1.2 | 1 | 0.6 |
子陵吻鰕虎鱼Rhinogobius giurinus | 27 | 20.6 | 0 | 0 | 0 | 0 |
草鱼Ctenopharyngodon idellus | 1 | 0.8 | 0 | 0 | 1 | 0.6 |
革胡子鲇Clarias leather | 1 | 0.8 | 0 | 0 | 0 | 0 |
胡子鲇Clarias fuscus | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1.9 |
叉尾斗鱼Macropodus opercularis | 0 | 0 | 10 | 12.2 | 4 | 2.5 |
海南鲌Culter recurviceps | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1.9 |
海南似鱼乔 | 0 | 0 | 2 | 2.4 | 0 | 0 |
鲮Cirrhinus molitorella | 0 | 0 | 7 | 8.6 | 4 | 2.5 |
鲢Hypophthalmichthys molitrix | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0.6 |
合计 | 131 | 100 | 82 | 100 | 161 | 100 |
四、建议
布见水库鱼类目前种类、数量不多,外来物种罗非鱼数量有增多的趋势;水质较肥,能有效控制水质的鲢、鳙鱼数量较少。需要加大保护力度。建议
1、开展增殖放流活动。(1)主要增殖产漂浮性卵鱼类和少量肉食性鱼类。本土有的产漂浮性卵鱼类有青鱼、草鱼、鲢、鳙、鲮,这样鱼类繁殖需要有一定流速和流程,从上游坝下至下游库区,流程较短,很难完成其受精卵的孵化过程,无法进行自然繁殖,因此需要进行人工增殖补充群体,且经过放流鲢、鳙调控水质。(2)水域内优势种主要为小型鱼类高体鳑鲏和子陵吻鰕虎鱼,这些鱼类繁殖能力强,群体数量大,占据较大生态空间,对其他鱼类的发展造成一定影响。水域中外来物种罗非鱼较多,常掠食土著鱼类的鱼卵和幼鱼,影响土著鱼类的种群发展,因此建议考虑投放一定量的胡子鲇等,抑制这些鱼类的增长。
2、严格控制非法捕捞。